Tartışmalı siyasi görüşlere sahip olsa da müzik alanında bir çığır açtığı göz ardı edilemez bir gerçek. Richard Wagner'in dünyaya armağan eserler bugün hala aynı coşkuyla dinleniyor ve sahneleniyor. Wagner'in en önemli teorik katkılarından biriyse "Gesamtkunstwerk".
Gesamtkunstwerk
Gesamtkunstwerk kelime anlamı olarak "bütün sanat eseri" demek. Daha açıklayıcı bir şekilde "sanatların sentezi" diyebiliriz. Wagner bir sanat eserinin birçok sanatın bir araya getirilerek oluşturulmasını savunuyordu. Müzikle birlikte şiir ve tiyatronun estetik bir şekilde bir araya getirilerek eksiksiz olarak ortaya konulan sanat eseridir Gesamtkunstwerk. Wagner'in bu teorisi sadece opera sanatını değil sinemayı da etkilemiş bir teoridir.
Wagner'den sonra, Gesamtkunstwerk mimaride de kullanılmıştır. Sanat eserinde olduğu gibi bir bina da dış görünümü, iç tasarımı, bulunduğu yer ve süslemeleriyle bir bütün olarak görülür. Mimarideki Gesamtkunstwerk'in temelleri aslında Rönesans döneminde, Michelangelo gibi sanatçılar tarafından atılmış, Barok döneminde de devamı getirilmişti. Frank Lloyd Wright gibi mimarlar tarafından da devamı getirildi.
Siyasi görüşleri
Richard Wagner müzik alanındaki katkılarının dışında kötü bir üne de sahip. Ari ırkı savunan ve Yahudi karşıtı olan Wagner, bu minvalde birçok yazının da sahibi. Antisemitik görüşlerini böyle dile getirmesine rağmen Yahudi dostları, meslektaşları ve destekçileri oldu. Hitler, Wagner'in müziklerinin hayranıydı ve Wagner, onun gelecekteki düşüncelerini şekillendiren şahsiyetlerden biri oldu.
Wagner'i sosyalist olarak yorumlayanlar da oldu, eleştirenler de. (Zamanında onun müzik ve operaya getirdiği yenilikleri reddeden ateşli karşıtları da bulunuyordu.) George Bernard Shaw, Theodor Adorno ve Walter Benjamin onun hakkında yorumlar kaleme aldılar. Benjamin, Wagner'i "burjuva yanlış bilinci"nin bir örneği olarak gösterdi.
Friedrich Nietzsche
Filozof Friedrich Nietzsche, müziğine hayran olduğu Richard Wagner'le ve daha sonra eşi Cosima'yla tanıştı. Nietzsche'nin bu hayranlığı karşılıksız değildi. Wagner de akademik çevrede onun felsefesini savundu. İlerleyen zamanlarda Nietzsche'nin düşünceleri değişmeye başladı. Nietzsche'nin birbirinden bağımsız olarak yayınladığı dört uzun denemede Schopenhauer ve Wagner'in Alman kültürünün gelişmesi için önerdikleri yolları kültürel açıdan eleştirdi. Nietzsche'nin Paul Ree'yle yakınlaşıp pesimizmi bırakması, Beyrut Festivali'ndeki bayağı gösteriler ve insanların tavırları, kendinin karşıtlık duyduğu türden Alman kültürünü Wagner'in hararetle savunması onu hayranlık duyduğu Wagner'den uzaklaştıran sebepler oldu.
Eserleri
Wagner müzik dışında da eser verdi ama burada ünlü operalarından birkaçına değineceğiz. Oldukça canlı eserler veren Wagner, operalarında genelde kahramanlık destanlarını anlattı.
Der Ring des Nibelungen:
Nibelung Yüzüğü (der Ring des Nibelungen), dört epik opera dizisinden oluşan bir sanat eseri: "das Rheingold", "die Walküre", "Siegfried", "Götterdaemmerung". Dizinin tam performansı dört gece, toplamda 15 saat sürüyor. Eski Yunan tiyatrosuyla şekillenen operaların ilk üçü trajedi, sonuncusu satir. Müzikleri kadar konusu da epik: Tüm dünyaya hükmedecek büyülü bir yüzüğün etrafında tanrıların, kahramanların ve birçok efsanevi yaratığım mücadeleleri anlatılıyor.
Bir saatlik versiyonunu dinlemek için: http://www.youtube.com/watch?v=-HujjNQPv2U
Tristan und Isolde:
Tristan und Isolde üç perdelik bir opera. Ama Wagner bu eserini operadan öte bir tiyatro eseri olarak tanımlar. Bu eseri daha önce benzerine rastlanmamış, renklerin ve tınıların kullanımı ve öğelerin uyumuyla önemli bir yere sahip. Romantik müziklere sahip bu eserde efsanevi Tristan ve Isolde aşkının hikayesi işleniyor.
Dört saat kesintisiz hali için: http://www.youtube.com/watch?v=hVHNWn-2_TY
Die Walküre:
Die Walküre de üç perdelik bir opera. Nibelung Yüzüğü'nün ikinci, bestelenme sırası olarak üçüncü operası. Die Walküre, İskandinav mitolojisindeki savaşçı bakireler demek ve operada hangi askerlerin ölüp hangi askerlerin yaşayacağına karar veriyorlar.
Dört saat hem dinleyebileceğiniz hem de izleyebileceğiniz bağlantı: http://www.youtube.com/watch?v=1nuu9Rr1o9w
Die Walküre'nin en ünlü parçası olan "Ride of the Valkyries": http://www.youtube.com/watch?v=GGU1P6lBW6Q
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder